Boyabat, Sinop iline bağlı, Batı Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir ilçedir. Geçim kaynağı tarımdır ve genellikle pirinç yetişir.

Doğusunda Durağan, güneyinde Vezirköprü ve Kargı, batısında Taşköprü, kuzeyinde Ayancık (İstifan), Erfelek, Sinop ve Gerze yer almıştır. Yüz ölçümü 500 kilometrekaredir. Nüfusu 2000 sayımına göre ilçe merkezi 25290 köyleri 99.140 dir. Toplam nüfus 54 430 dur. Boyabat'ın toplam 116 köyü mevcuttur. İlçe merkezinde 7 adet mahalle mevcuttur bunlar sırasıyla Kemaldede, Gökdere, Zincirlikuyu, Kumluk, Çamlıca, Esentepe,ve Camibekir mahelleleridir. İlçede 7 adet ilk öğretim okulu, 1 adet yatılı ilk öğretim bölge okulu, 5 adet Lise, 1 adet çıraklık eğitim okulu,ve Samsun 19 mayıs ünüversitesine bağlı 2 yıllık yüksek okul bulunmakdadır.

1 adet kapalı spor salonu Boyabat'a hizmet vermekdedir. Boyabat'ın köylerine bağlı 60 adet ilköğretim okulu mevcuttur. Ayrıca ilçe merkezinde 26 adet Cami bulunmakdadır.

Son 10 yıl içinde Boyabat'ın çehresi muazzam şekilde değişmiş şehirleşme çevredeki Daylı,Çorak,Karacaören köyleriyle adeta birleşmiş bulunmakdadır.

Sanayi bakımından ilçemizde mevcut 30 adet tuğla ve kiremit fabrikası,2 adet cam mozaik fabrikası, 2 adet çivi fabrikası, 5 adet çeltik fabrikası, 1 adet parke fabrikası bulunmakdadır.

Boyabat eskiden bir kale kasabası idi Evler kale içersinde bulunurdu Çevrede daha çok çay yataklarında, erenlikde başka evler vardı. Araştırmalarımızdan 200 yıl önce Kaleden gökdere mahallesine oradanda şehrin altından geçilerek erenlik mıntıkasından çıkılırmış.

Belgelerde 1830 da kalede 30 evin barındığı yazılır. Boyabat kasabası 1925 yılı sonbaharında yanmış kasabada hiç bir ticarethane kalmamıştır. Boyabat'da yaşamış eski insanlarımız ve yangına şahit olanlar Boyabat yangınının ilk yaşanmış büyük facia diye nitelerler. 1943 yılında Boyabat ikinci bir felaket olarak deprem yaşamışancak ölüm olayı yaşanmamıştır Maddi zararın dışında herhangi bir şey olmamıştır.

1948 yılında yılın en büyük sel felaketi yaşanmış ve Boyabatlılara çok büyük korku yaşatmış selden 2 gün sonra sel yatağında 3 ceset bulunmuştur. Boyabatlılar bu korkunç sele kabak seli adını vermişlerdir.

Boyabatın içinden Gazidere çayı geçer ve 4 km sonra Gökırmağa dökülür. Boyabat toprak alanı içinde bulunan en yüksek tepeler: Bürnük 1363 metre, Süngülcetepe 1463 metre Alınca yaylası Manastıratepesi 1429 m Elekdağı Dikmentepe 1538 m Eynekdağı 1412 m Bekiröldüğü 1583 m. Göktepe 1557 metredir. Boyabat'ın denizden yüksekliği 310 m. dir.Umumi arazinin %30'u ekili arazi %35'i 5'iorman ve fundalık, %4'ü çayır ve mera %2,5'u yerleşme merkezleri, %1,5 su yatakları, %27'si kullanılamaz arazidir.

Boyabat'ın Ekinören köyünde petrol, Kovaçayır köyünde kırom akbelen, cemalettin ve Bağluca köylerinin sınırları içinde linyit yeni Mehmetli köyünde kaolin,koğa çayır köyünde maden suyu, Sarıağaç çayırı köyünde manganes vardır. Ayrıca Boyabatın Değirmentaşı ve çakmak taşı çok meşhurdur.

Boyabatta, Gökçeağaçsakızı Köyünde Boyabat topraklarına giren Gökırmak en büyük akar suyudur. Gökırmak Durağan sınırına kadar 24 köyün arazisini sular. Ayrıca Kızılırmak da Boyabatın doğusınırını çizer. Hacıçayı Yaylacılı,Saraydüzü, Fakılı köyleri bu vadidedir. Boyabatın içinden geçen gazidere (karadere) çayı dereçatı köyü TaşhanlıGazidere Tabaklı, Gazidere ve Boyabat ovasını sulayarak Alibeyli köyü önünde gökırmağa katılır. Sesleriyle meşhur çarşap çayı Kaya boğazı ve çarşap köylerini sular. saraydüzüne bağlı Cumaköy ovasında Kocaçay ismini alır. Cumaköy Cumakayalı, Cumatabaklı, Yenice ve Şıhköyü arazisini suladıktan sonra Arım köyünde Arım çayına karışır. Arımçayına Korucuk köyünden geçtikten sonra Durağan sınırında Gökırmağa katılır.

Elekdağ ormanları Göktepe,Bürnük ve Karageriş Ormanları Boyabatın önemli Ormanlarıdandır. Bu ormanlarda çam, meşe, kayın, köknar, ardıç, kavak ve gürgen bulunur.

Boyabat arazisinde pirinç hububat pancar sebzeler ve meyveler çok bol yetişir. Keçi, koyun ve sığır oldukça fazladır. Bol miktarda tavuk da bulunur.

Şehir Merkezinde kereste biçme atölyeleri çeltik fabrikaları un değirmenleri ve denkler kösele ve deri imalathanesi kiremit ve tuğla fabrikaları vardır.

Boyabat kelimesi Boyova kelimesinden gelir. Sonralarıbu kelime boy abad şeklinde yazılmaya başlanmıştır. Abad bayındır ve ekili arazi manasınadır. Boy ise uzun manasında kullanılmıştır. Böyle olunca boyabad kelimesinin kısa karşılığı uzun ovadır.

Tarih devletlerinde Boyabat önce Gasgasların idaresinde kalmıştır. Sonraları sırasıyla, Hititler Paflagonyalılar idaresinde kalmıştır. Bugünkü kale ilk önce Paflagonyalılar (M.Ö. 110-700) devrinde inşa edilmiştir. Kalenin bugünkü yapısı eski yapı üzerindedir ve türk islam osmanlı devri mimari özelliğini taşır.

Boyabat'a sonraları iskitler, Lityalılar, iranlılar, Pontüsler, Romalılar, Bizanslılar hakim olmuş, 1071 Malazgirt savaşından sonra ise Müslüman Türklerin idaresine geçmiştir. Boyabat Müslüman Türklerin eline 1100 senesinden sonra geçti. Selçuklu komutanlarından Danişment ahmet gazinin oğlu Gümüştekin zamanında Bizanslarından alındı. (Tarih yaklaşık olarak 1105 veya 1126 'dır) 1175 senesinde selçuklular Danişmendlerin idaresine son verdiler.

Bundan sonra Boyabat sırasıyla Çobanlar,Pervaneler,Candaroğulları idaresine son vermesiyle Boyabat 1402 senesine kadar 10 sene Osmanlı idaresinde kalmış,bu arada Cumaköy ve yazıköy'de iki cami inşa edilmiştir. Boyabat'ın içinde bulunan Büyük camininde bu cümleden olduğu söylenmekdedir. 1402 Ankara savaşından sonra ise tekrar idarenin candaroğulları'na geçtiğini görüyoruz. Bu idare Fatih zamanına kadar devam etmiştir. 1461 senesinde Fatih sultan mehmet tarafından Candaroğulları idaresi tamamen son bulunca Boyabat kesin olarak Osmanlıların eline geçti.

Fatih sultan mehmet Trabzon seferine giderken Boyabat'dan geçmiş, Dördüncü murat'da Bağdat seferinde Boyabat yolunu takip etmiştir. Boyabat 462 sene Osmanlıların idaresinde kalmıştır. Katip çelebi'nin ifadesine göre Dördüncü murat bağdat seferinde Boyabat'ın kurusaray köyünde ve konakladığı mahalle kışla denmiştir. Padişah köylülerden çok memnun kalmış bütün köyü vergiden muaf tutmuştur.

Boyabat şeyh mahellesindeki Akmescit, kasabasının ortasında Aşağı cami veya diğer ismi büyük cami, cumaköyü camii. Yazıköyü camii ve kaya camii tarihi camilerdir. Kemaldede camii. Yenimahalle camii, bülbülderesi camii Kargı tepesi camii, ve erenlik camileri de tarihi camilerdir Kasabanın kuzeyinde alibeyli köyü yolu üzerinde bulunan aşıklı tekke dayılı köyündeki daylı tekkesi Dodurgalı türbesi, Bahşaşlı köyü tekkesi Boyabat'ın belli başlı tekke ve türbeleridir. Sinop un en büyük ilçesidir.


Vikipedi:Telif_sorunları/2009_Nisan_19/Maddeler
* {{subst:madde-ti|Boyabat, Sinop}} kaynak: [http://www.seyircek.net/boyabat.htm]. ~~~~